Tag Archives: ชาผู่เออร์

สิบสุดยอดชาจีนอันเลื่องชื่อ : จวินซานหยินเจิน ชาจวินซานหยินเจินเป็นหนึ่งในสิบสุดยอดชาจีนอันเลื่องชื่อ มีแหล่งผลิตอยู่บนเกาะ จวินซาน ในทะเลสาบต้งถิง มณฑลหูหนาน จัดอยู่ในตระกูลชาเหลืองที่ใบชามีรูปร่างเหมือนเข็ม ได้รับสมญานามว่า “หยกเลี่ยมทอง” ชาจวินซานนั้น แรกเริ่มถูกจัดให้เป็นเครื่องบรรณาการในสมัยราชวงศ์ถังและราชวงศ์ชิง ด้วยเหตุที่ว่ายอดอ่อนของใบชาเป็นเส้นตรง เต็มไปด้วยขนอ่อนสีขาว ทำให้ดูมีลักษณะเหมือนเข็มเงิน(หยินเจิน) จึงได้เรียกชานี้ว่า “ชาจวินซานหยินเจิน” (ชาเข็มเงินแห่งเมืองจวินซาน) เมืองจวินซานนั้นมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าต้งถิงซาน ผืนดินบนเกาะอุดมไปด้วยสารอาหาร โดยส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นดินปนทราย ภูมิอากาศมีความชุ่มชื้นสูง เป็นระบบนิเวศน์ที่เหมาะแก่การปลูกต้นชาเป็นอย่างยิ่ง ชาจวินซานหยินเจินจะเริ่มเก็บได้ก่อนวันเทศกาลเชงเม้งประมาณ 3 – 4 วัน เป็นการผลิตชาฤดูใบไม้ผลิจากชายอดอ่อนชุดแรก โดยกรรมวิธีที่พิถีพิถัน ลักษณะของใบชาจะเป็นเส้นตรง เต็มไปด้วยขนสีขาวดุจขนนก ก้านอ่อนมีสีเหลืองทองเป็นประกาย เมื่อชงชา ยอดอ่อนจะลอยตั้งเป็นแนวดิ่งอยู่ในน้ำ ค่อย ๆ จมลงไปแล้วลอยขึ้นมาใหม่อย่างช้า ๆ ประเดี๋ยวจมประเดี๋ยวลอย เป็นภาพที่น่ามองยิ่งนัก อีกทั้งสีของน้ำชาก็ใสสะอาด รสชาติหวานล้ำลึก เก็บไว้ได้นานโดยไม่เสียรสชาติ

วัฒนธรรมการดื่มชาหมายรวมถึงการชงชา การชมชา การดมชา การดื่มชา และการชิมชา โดยผ่านการพัฒนาและปรับปรุงกันมาอย่างไม่หยุดยั้ง กระทั่งเกิดเป็นความเคยชินชนิดหนึ่ง ความเคยชินชนิดนี้ได้ค่อยๆก่อตัวขึ้นจนกลายเป็นหนึ่งในปรากฎการณ์ทางวัฒนธรรมของจีน วัฒนธรรมการดื่มชานั้นมีชาเป็นตัวขับเคลื่อนที่สำคัญ เป็นการหลอมรวมกันระหว่างชากับวัฒนธรรม ในขณะเดียวกัน วัฒนธรรมการดื่มชาก็ยังเป็นการผนวกศิลปะการชงชาเข้ากับจิตใจ อีกทั้งยังสามารถแสดงถึงความรู้สึกทางจิตวิญญาณผ่านศิลปะการชงชาได้ พิธีชงชาจึงประหนึ่งเป็นการหลอมรวมที่เข้ากันได้อย่างงดงามระหว่างศิลปะการชงชากับจิตใจ เราสามารถแสดงออกถึงมารยาท อุปนิสัยใจคอ ท่วงทำนองความคิด มุมมองทางสุนทรียศาสตร์ และมโนคติผ่านวิถีการชิมชาได้ พิธีการชงชาของจีน ให้ความสำคัญและพิถีพิถันกับความงดงามทั้ง 5 อย่างอันได้แก่ ใบชา น้ำชา ความแรงของไฟ เครื่องมือชงชา และสภาพแวดล้อม รูปแบบเฉพาะที่แสดงให้เห็นถึงพิธีชงชาของจีนมีอยู่ 3 อย่าง คือ 1. การชงชา: การนำผงชาใส่ลงไปในกาชาแล้วต้มด้วยน้ำร้อน การชงชาในสมัยราชวงศ์ถังเป็นศิลปะการชงชาที่มีรูปแบบที่ละเอียดลออและเก่าแก่ที่สุด 2．การประลองชา：ปัญญาชนในสมัยโบราณนิยมนำชาและน้ำติดตัวมาเอง การประลองชาเป็นศิลปะการชิมชาอย่างหนึ่งที่แข่งขันกันด้วยลักษณะของใบชา สีของน้ำชาและรสชาติของน้ำชาเพื่อตัดสินว่าชานั้นดีหรือเลว การประลองชายังเรียกกันอีกอย่างว่าสงครามชา เริ่มมีขึ้นในสมัยปลายราชวงศ์ถัง และรุ่งเรืองที่สุดในสมัยราชวงศ์ซ่ง เริ่มแรกเป็นที่นิยมมากในแถบเจี้ยนโจวมณฑลฝูเจี้ยน การประลองชาถือได้ว่าเป็นรูปแบบที่แสดงให้เห็นถึงศิลปะการชิมชาขั้นสูงสุด 3．ชากังฟู：วิธีการชิมและชงชาแบบโบราณหรือที่เรียกว่าชากังฟูอันเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในสมัยราชวงศ์ชิงจนถึงปัจจุบันในบางพื้นที่นั้น เป็นศิลปะการชงชาที่ยังคงหลงเหลือมาจากสมัยราชวงศ์ถังและราชวงศ์ซ่ง ในสมัยราชวงศ์ชิง ชากังฟูเป็นที่นิยมแพร่หลายในเมืองทิงโจว จางโจว ฉวนโจวของมณฑลฝูเจี้ยน และเมืองเฉาโจว (แต้จิ๋ว) ของมณฑลกวางตุ้ง ชากังฟูเน้นวิธีการชงและชิมชาที่ประณีตพิถีพิถัน  

ประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกชาประมาณ 120,000 ไร่โดยปลูกมากที่สุดในเขตจังหวัดเชียงราย สายพันธุ์ ชาหลักที่ปลูกได้แก่ ชาสายพันธุ์อัสลัม และชาสายพันธ์จีน ผลผลิตที่ได้จะถูกนำไปแปรรูปในโรงงานที่ ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ปลูก การแปรรูปจากใบชาสดเป็นผลิตภัณฑ์ชาแห้งนั้น จังหวัดเชียงรายมีโรงงานชาที่ สามารถผลิตชาได้สองรูปแบบหลักคือ การผลิตชาอูหลง และการผลิตชาเขียว ซึ่งการผลิตทั้งสองรูปแบบนี้ จะอาศัยเทคโนโลยีการผลิตที่แตกต่างกันทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชำนาญการผลิต การลงทุนเครื่องจักร และความต้องการของตลาดในขณะนั้น การผลิตชาในรูปแบบเดิมนั้นผลผลิตชาที่ได้จะได้ผลิตภัณฑ์ชาเขียวที่มี ลักษณะเป็นเส้น และชาอูหลงที่มีลักษณะม้วนตัวเป็นก้อนเล็กๆ ผลิตภัณฑ์ที่ได้จะลูกนำบรรจุในบรรจุภัณฑ์ รูปแบบต่างๆ เพื่อขายปลีกและขายส่ง ตลาดชาในปัจจุบันมีทั้งชาภายในประเทศและต่างประเทศ ชาเชียงรายเป็นที่นิยมของตลาดในกลุ่มผู้บริโภคต่างประเทศเช่นไต้หวันเนื่องจากชาเชียงรายมีรสชาติชาที่เป็นเลิศไม่แพ้ชาจากแหล่งผลิตอื่นในโลก และยังเป็นที่นิยมในกลุ่มผู้บริโภคภายในประเทศบางกลุ่มที่มี ความรู้และเลือกดื่มผลิตชาที่มีคุณภาพ อย่างไรก็ตามยังมีกลุ่มผู้บริโภคเป็นจำนวนมากที่ยังไม่เคยได้ทดลอง บริโภคผลิตภัณฑ์ชาเชียงราย ทั้งนี้อาจจะเป็นเพราะการขาดข้อมูลในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ รวมทั้งไม่ได้รับ ข้อมูลประชาสัมพันธ์คุณสมบัติของผลิตภัณฑ์ ความยุ่งยากในการชงชา การใช้อุปกรณ์ชงชาที่หลากหลาย ก็ เป็นอีกปัจจัยหนํ่งที่ทำให้ผู้บริโภคในกลุ่มที่ต้องการความสะดวกรวดเร็วไม่นิยมบริโภคชารูปแบบเดิม โดยหันไปเลือกดื่มเครื่องดื่มที่เตรียมได้สะดวกรวดเร็ว หรือถ้าเป็นชาก็นิยมดื่มชาดำชนิดซอง หรือบริโภคชา สำเร็จรูปบรรจุขวดแทนที่จะซื้อผลิตภัณฑ์ชาแห้งไปชงดื่ม

ชาอูหลงหรือที่เรียกอีกอย่างว่า ชามังกรดำ อู แปลว่า ดำ หลง แปลว่า มังกร   มีถิ่นกำเนิดมาจากมณทลฟูเจี้ยน โดยที่มาของชื่อนั้นมาจากเรื่องเรื่องเล่าในตำนานว่า ค้นพบว่าต้นชาต้นหนึ่งบนเขาสามารถนำมาผลิตเป็นใบชารสดีมาก แต่ยากลำบากในการเก็บชาเนื่องจาก ไร่ที่มีการปลูกชานั้นได้มีงูสีดำ มาอาศัยอยู่และมันจะไม่ทำร้ายคนและมันจะเลื้อยพันอยู่ตามต้นชาเป็นจำนวนมาก ในตอนแรกชาวไร่เรียกชื่อชาชนิดนี้ว่า “ชางูดำ” แต่มีความรู้สึกว่าชื่อนี้มันจั๊กจี้ จึงได้เปลี่ยนคำว่า “งู” มาเป็นมังกร จึงเป็นที่มาของชื่อ “ชามังกรดำ” ชาอูหลงเป็นชากึ่งหมัก คือมีการบ่มใบชาทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศ ทำให้ชามีกลิ่นหอมยิ่งขึ้น ชาอูหลงนี้นอกจากจะมีแหล่งกำเนิดอยู่ที่ มณฑลฟูเจี้ยนแล้วนั้น ยังมีแหล่งผลิตขนาดใหญ่อยู่ที่เกาะในประเทศไต้หวันซึ่งคนในประเทศไต้หวันจะนิยมดื่มชาอูหลงกันมาก ซึ่งถือได้ว่าเป็นตลาดใหญ่ของชาอูหลงก็ว่าได้ ชาอูหลงที่ขึ้นชื่อของไต้หวันคือ ชาต้งติ่งอูหลง เป็นชาอูหลงที่ปลูกอยู่บนภูเขาที่ชื่อต้งติ่ง จึงได้มีการนำชื่อของภูเขามาตั้งเป็นชื่อของชา